Nga: Ramiz TAFILAJ
(i dekoruar nga Presidenti i Shteteve të Bashkuara të Amerikës për Arritje Jetësore)
Sot u nda nga jeta Ambasador Abdi Baleta, një ndër figurat më të spikatura të diplomacisë shqiptare dhe një personalitet që i dha zë çështjes kombëtare me mençuri, guxim dhe përkushtim. Largimi i tij përbën një humbje të ndjeshme për gjithë ata që e kanë njohur dhe për të gjithë kombin shqiptar, i cili në të gjeti një zë të fuqishëm në arenën ndërkombëtare dhe një mbrojtës të palodhur të interesave kombëtare.
Fillimet dhe formimi
Abdi Baleta lindi në një kohë të vështirë për kombin shqiptar, kur Shqipëria përjetonte sfida të mëdha të brendshme dhe të jashtme. Që në moshë të re, ai u formua si intelektual dhe diplomat me kulturë të gjerë, duke zotëruar një përgatitje të thellë historike, politike dhe diplomatike. Ky formim e bëri atë një prej kuadrove më të spikatur që sistemi komunist nxori, edhe pse shpesh herë ai nuk pajtohej me ngurtësinë ideologjike të regjimit.
Ambasador i Shqipërisë në Kombet e Bashkuara
Në detyrën e Ambasadorit të Shqipërisë pranë Kombeve të Bashkuara në Nju Jork, Baleta u shqua si një zë i respektuar dhe me peshë në radhët diplomatike. Ai përfaqësonte një vend të vogël, të izoluar dhe të mbyllur në kufijtë e ideologjisë komuniste, por sjellja e tij e hapur, kultura e gjerë dhe qasja realiste e bënin të respektohej nga kolegët e tij ndërkombëtarë.
Një nga veçantitë që e dallonte Ambasadorin Baleta ishte raporti i tij i veçantë me diasporën shqiptare, sidomos me mërgatën në Shtetet e Bashkuara. Në një kohë kur regjimi komunist i shihte shqiptarët e mërgimit me dyshim dhe armiqësi, Baleta shfaqi respekt, mirëkuptim dhe bashkëpunim me ta.
Kjo sjellje e tij e afroi me diasporën dhe krijoi ura komunikimi që mbetën në kujtesën e shumë veprimtarëve të asaj kohe. Pikërisht kjo afërsi me diasporën, si dhe qëndrimet e tij kritike ndaj vijës së ngurtë të politikës zyrtare, sollën pasoja për të. Regjimi e tërhoqi dhe e shkarkoi nga të gjitha funksionet shtetërore, duke dashur ta shuajë ndikimin e tij. Por në fakt, ky veprim vetëm sa e forcoi figurën e Baletës si njeri i parimeve dhe i dinjitetit kombëtar.
Kritika ndaj regjimit komunist
Edhe pse vinte nga një sistem që nuk pranonte kritikën, Abdi Baleta nuk ngurroi të shprehte hapur pakënaqësitë e tij. Në biseda me mërgatën, në takime private dhe në reflektime publike pas viteve ’90, ai e bëri të qartë se nuk pajtohej me deformimet e regjimit komunist dhe as me politikën e izolimit që ndiqte Enver Hoxha. Kritikën e tij ai e ushqente jo nga inati, por nga dashuria e madhe për kombin dhe nga bindja e fortë se Shqipëria meritonte një të ardhme më të hapur dhe më demokratike.
Këto qëndrime e bënë atë të respektuar në mesin e shqiptarëve të mërgatës, të cilët e panë në të një përfaqësues të denjë të kombit, ndonëse regjimi që ai përfaqësonte shpeshherë sillte zhgënjim dhe dhimbje.
Pas viteve ’90 – Zë i arsyes dhe i kombit
Me rrëzimin e komunizmit dhe hapjen e Shqipërisë ndaj demokracisë, Abdi Baleta u shfaq sërish si një personalitet i fuqishëm publik. Në këtë periudhë të tranzicionit të vështirë, kur vendi kishte nevojë për mendime të kthjellëta dhe vizione të qarta, ai dha kontributin e tij me qëndrime të drejta dhe kombëtare. Ai kritikoi devijimet e klasës politike, por gjithmonë me frymën e një njeriu që e donte Shqipërinë dhe kërkonte për të rrugën më të mirë.
Kam pasur fatin dhe kënaqësinë ta takoj disa herë ambasadorin Abdi Baleta, si gjatë kohës së shërbimit të tij diplomatik, ashtu edhe pas viteve ’90. Çdo takim me të ishte një shkollë më vete: urtësia e tij, argumentet e qarta, bindja kombëtare dhe qëndrimet e guximshme të linin mbresa të thella. Ishte një personalitet që të impononte respekt me fjalën e tij, por edhe me thjeshtësinë dhe njerëzinë që e karakterizonte.
Vlerësim dhe trashëgimi
Nga këndvështrimi i mërgimtarit shqiptar, Abdi Baleta mbetet një personalitet i madh, një burrë shteti dhe diplomat me vlera të rralla, që diti të dallonte të mirën nga e keqja, të drejtën nga padrejtësia. Ai nuk u bë kurrë rob i propagandës, por mbeti i lirë në mendim dhe i drejtë në qëndrim. Për këtë arsye, emri i tij do të kujtohet si një ambasador që i dha dinjitet Shqipërisë në arenën ndërkombëtare dhe si një zë i fortë për të vërtetën historike dhe kombëtare.
Largimi i tij nga kjo jetë është një humbje për kombin shqiptar, por njëkohësisht edhe një moment reflektimi për të gjithë ne: si duhet të shërbehet kombi, me fjalë të bukura apo me vepra të guximshme? Shembulli i Abdi Baletës na tregon se shërbimi i vërtetë është ai që bëhet me dinjitet, me guxim dhe me përkushtim të sinqertë.
Ambasador Abdi Baleta do të mbetet një emër i nderuar në kujtesën kombëtare, një shembull frymëzimi për brezat që vijnë, dhe një dëshmi se Shqipëria gjithmonë ka pasur dhe do të ketë bij e bija që i shërbejnë me nder, pa u përkulur para padrejtësive të kohës.
(Në fotot: dalë me ambasador Abdi Baleta në pranverë të vitit 1989 në hotel “Dajti” në Tiranë)
