Presidenti izraelit Benjamin Netanyahu e quajti më parë presidentin rus Vladimir Putin “mikun e tij të dashur”. Që nga viti 2015, udhëheqësi izraelit ka vizituar Rusinë më shumë se dhjetë herë dhe me krenari ka varur një poster të madh të një shtrëngimi duarsh mes dy presidentëve mbi selinë e partisë së tij gjatë fushatës zgjedhore të 2019-ës. Por marrëdhëniet midis Rusisë dhe Izraelit janë ftohur pas pushtimit rus të Ukrainës, edhe pse Izraeli ka mbetur më i kujdesshëm në mbështetjen e Ukrainës sesa do të dëshironin aleatët e tij perëndimorë.
Megjithatë, ishte tronditëse për shumë njerëz në Izrael që një grup anëtarësh të lartë të Hamasit u takuan me një zyrtar të lartë rus më 26 tetor. Ministria e Jashtme e Izraelit dënoi vendimin për të ftuar anëtarët e Hamasit në Moskë si një “akt të mbështetjes për terrorizmin” dhe i bëri thirrje Rusisë që të dëbojë delegacionin e Hamasit.
Marrëdhëniet e tensionuara midis Rusisë dhe Izraelit janë përkeqësuar më tej pas trazirave në Dagestan (Rusia jugore) më 29 tetor. Qindra protestues sulmuan një aeroport në kërkim të izraelitëve që mbërrinin me një fluturim nga Tel Avivi. Izraeli e dënoi turmën dhe i bëri thirrje Moskës që të mbrojë qytetarët izraelitë dhe hebrenjtë në Rusi.
Pas sulmeve të Hamasit të 7 tetorit që vranë mbi 1,400 izraelitë, zyrtarët rusë janë përpjekur të marrin një linjë të vështirë, thonë ekspertët. Ndërsa Rusia ka qenë e shpejtë për të kritikuar sulmet e Izraelit në Rripin e Gazës, ajo ka hezituar të ndërpresë plotësisht lidhjet me Izraelin. Me konfliktin midis Izraelit dhe Hamasit që tregon pak shenja pakësimi, Rusia gjithashtu mund të shpresojë që Shtetet e Bashkuara dhe aleatët e saj do të pezullojnë mbështetjen e tyre për Ukrainën.
Ja çfarë duhet të dini për lidhjet e Rusisë me Hamasin dhe çfarë thonë ekspertët Rusia mund të presë nga rritja e tensioneve në Lindjen e Mesme.
Lëvizjet strategjike të Rusisë pas sulmit të Hamasit
Rusia ka mbrojtur vendimin e saj për të pritur anëtarët e Hamasit në Moskë, duke thënë se është e rëndësishme të ruhen marrëdhëniet me të dyja palët në konfliktin Izrael-Hamas. Një deklaratë nga Ministria e Jashtme ruse tha se takimet ishin pjesë e përpjekjeve ruse për të liruar pengjet nga Rripi i Gazës.
Megjithatë, përshkrimi i takimeve nga Hamasi jep një pamje të ndryshme. Sipas agjencisë shtetërore ruse të lajmeve RIA, grupi vlerësoi “përpjekjet e Rusisë për t’i dhënë fund krimeve të mbështetura nga Perëndimi.” Pas takimeve, Hamasi njoftoi se po kërkonte për tetë pengje në Rripin e Gazës, lirimin e të cilëve Rusia ka kërkuar. “Sepse ne e konsiderojmë Rusinë si mikun tonë më të ngushtë,” tha Abu Marzouk, një anëtar i byrosë politike të Hamasit, më 28 tetor.
Vizita e Hamasit në Moskë përforcon frikën izraelite se Rusia po riorienton politikën e saj të jashtme për t’iu afruar Hamasit. Militantët palestinezë thuhet se kanë anashkaluar sanksionet perëndimore duke transferuar miliona përmes shkëmbimeve ruse të kriptomonedhave. Kreu i shërbimit inteligjent të mbrojtjes të Ukrainës, Kyrylo Budanov, ka pohuar gjithashtu se Rusia kohët e fundit e ka furnizuar Hamasin me armë, megjithëse ai nuk ka ofruar prova për të mbështetur pretendimin e tij. Nuk ka asnjë provë se Rusia ishte e përfshirë në sulmet e Hamasit të 7 tetorit ose se kishte furnizuar me armët e përdorura.
Megjithatë, Rusia nuk i ka dënuar sulmet e Hamasit të 7 tetorit si terrorizëm. Në vend të kësaj, zyrtarët rusë u bënë thirrje të dyja palëve të dorëzonin armët dhe përsëritën mbështetjen e tyre për një shtet palestinez. Një rezolutë ruse që bën thirrje për një armëpushim dhe lirimin e të gjithë pengjeve u refuzua në Këshillin e Sigurimit të Kombeve të Bashkuara sepse nuk dënonte Hamasin.
Në fjalimet dhe paraqitjet publike, zyrtarët rusë kanë kritikuar vazhdimisht trajtimin e Izraelit ndaj palestinezëve. Ministri i Jashtëm rus Sergei Lavrov tha më 28 tetor se bombardimi i Izraelit në Rripin e Gazës shkel ligjin ndërkombëtar. Putin e krahasoi bllokadën e Gazës nga Izraeli me rrethimin e Leningradit nga Gjermania naziste gjatë Luftës së Dytë Botërore, një nga ngjarjet më traumatike në historinë ruse në të cilën vdiqën qindra mijëra civilë rusë.
Të tjerë në Rusi kanë shkuar më tej, duke argumentuar se është koha që Rusia të rimendojë marrëdhëniet e saj me Izraelin. “Aleat i kujt është Izraeli? Shtetet e Bashkuara të Amerikës”, shkroi në Telegram Andrei Gurulev, deputet i Dumës së Shtetit dhe anëtar i Komitetit të Mbrojtjes. Aleati i kujt është Irani dhe bota myslimane që e rrethon atë?
Në opinionin publik, “Rusia ka marrë një pozicion pro-palestinez që më befasoi edhe mua”, thotë Hanna Notte, eksperte për politikën e jashtme të Rusisë në Lindjen e Mesme në Qendrën James Martin për Studimet e Mospërhapjes.
“Ata po përpiqen të afrohen me rrjedhën kryesore arabe” për të përmirësuar pozitën e Rusisë në rajon, thotë Mark Katz, një profesor në Universitetin George Mason.
Për Hamidreza Azizi, një ekspert për marrëdhëniet Iran-Rusi në Institutin Gjerman për Politikën Ndërkombëtare dhe Sigurinë, përgjigja e Rusisë ndaj sulmeve të Hamasit pasqyron gjithashtu një lëvizje drejt një marrëdhënieje më të ngushtë me Teheranin dhe aleatët e tij në rajon, përfshirë Hamasin. Irani, armiku i ashpër i Izraelit, është bërë një nga furnizuesit kryesorë të armëve të Rusisë për luftën e tij në Ukrainë.
“Unë mendoj se Rusia ka marrë tashmë një vendim strategjik se në anën e kujt është në Lindjen e Mesme, dhe ky nuk është Izraeli,” thotë Azizi.
Si planifikon Rusia të përfitojë nga trazirat në Lindjen e Mesme
Sipas ekspertëve, Rusia beson se mund të përfitojë nga konflikti mes Izraelit dhe Hamasit.
Ndërsa forcat ruse mbeten të angazhuara në luftime të ashpra në vijën e frontit në Ukrainë, propagandistët e Kremlinit po gëzohen me shpresën se trazirat në Lindjen e Mesme do të largojnë mbështetjen perëndimore nga Ukraina, duke e bërë më të lehtë për Rusinë të mbajë pozicionin e saj për të konsoliduar kontrollin territorial mbi pjesë të Ukrainës. “Vlera diversionuese e luftës në Ukrainë është e rëndësishme si në aspektin e vëmendjes së medias ashtu edhe të mbështetjes së mundshme afatmesme të armëve,” thotë Notte.
Pentagoni thuhet se ka vendosur t’i dërgojë Izraelit dhjetëra mijëra predha artilerie 155 mm të destinuara fillimisht për Ukrainën, sipas Axios. Përveç municioneve të artilerisë, të cilat tashmë janë në mungesë në vendet perëndimore, si Izraeli ashtu edhe Ukraina kërkojnë disa sisteme të njëjta armësh. Deri më tani, zyrtarët e Pentagonit kanë këmbëngulur se do të jenë në gjendje të mbështesin Ukrainën dhe Izraelin në të njëjtën kohë. “Ne mund t’i bëjmë të dyja, dhe do t’i bëjmë të dyja,” tha Sekretari i Mbrojtjes Lloyd Austin në një konferencë shtypi në Bruksel më 11 tetor.
Megjithatë, Rusia gjithashtu përballet me rreziqe nëse konflikti përhapet përtej Izraelit dhe Rripit të Gazës. Mbi të gjitha, Rusia dëshiron të ruajë praninë e saj ushtarake në Siri pa dërguar më shumë trupa, gjë që do të rriste presionin mbi forcat tashmë të tensionuara ruse, thonë analistët.
Nëse Rusia do të rriste mbështetjen e saj për Hamasin përtej fjalëve, kjo ka të ngjarë të vinte me koston e përkeqësimit të marrëdhënieve me Izraelin. Rusia është mirënjohëse ndaj Izraelit që nuk dërgoi mbështetje ushtarake në Ukrainë dhe të dy vendet janë në kontakt për operacionet ushtarake në Siri, tha Katz.
Megjithatë, Rusia ka arritur vazhdimisht të mbajë akte të vështira balancuese në Lindjen e Mesme dhe ndoshta edhe këtë herë do të jetë në gjendje të fitojë mbështetjen arabe pa ndërprerë lidhjet me Izraelin, thotë Notte.
“Unë mendoj se ka ende më shumë shenja se do të ketë një lloj modus vivendi midis Izraelit dhe Rusisë,” thotë Notte. “Por kjo varet edhe nga mënyra se si zhvillohen gjërat në këtë konflikt”./Time
