Tre dekada pas rrethimit të Sarajevës, prokuroria italiane ka hapur një hetim që më në fund mund të hedhë dritë mbi një nga segmentet më të errëta të luftës në Bosnjë dhe Hercegovinë “snajperistët e fundjavës” që, sipas dëshmitarëve, paguheshin për të qëlluar mbi civilë.
Një nga të parët që e zbuloi këtë histori ishte Edin Subashiq, ish-oficer i inteligjencës së Ushtrisë së Bosnjë dhe Hercegovinës.
Subashiq për TRT Balkan tregon detajet e rrëfimit – nga momenti kur e zbuloi deri te informacionet e fundit që lidhen me hetimin e prokurorisë italiane.
Gjatë rrethimit të Sarajevës, përveç pozicioneve të zakonshme nga ku vepronin snajperistët serbë, hetimet zbulojnë se zona kodrinore që e rrethonte qytetin ishte shndërruar edhe në terren për një fenomen makabër: të ashtuquajturit “snajperistë të fundjavës”.
Sipas dëshmive të mbledhura, këta individë nuk kishin asnjë lidhje me konfliktin në Bosnjë. “Ata vinin nga vende të ndryshme të Evropës – kryesisht nga Italia – vetëm për të qëlluar mbi qytetarët e Sarajevës, duke e kthyer vrasjen në argëtim. Bëhej fjalë për persona të pasur, gjuetarë profesionistë në vendet e tyre, të cilët kërkonin “përjetime adrenaline” në zonën e luftës, duke përfaqësuar një sistem të deformuar vlerash”.
Sipas deklaratës së Edin Subashiqit, prania e tyre u konfirmua pasi një vullnetar serb nga Paracini i Serbisë, i kapur në fund të vitit 1993 në Hrastno Brdo, pranoi se mes vullnetarëve dhe mercenarëve kishte parë edhe italianë të veshur me pajisje të shtrenjta gjuetie dhe të armatosur me snajperë të avancuar. Sipas dëshmisë së tij, një gjuetar nga Milano paguante për të ardhur në Grbavica me qëllim që të qëllonte mbi Sarajevë, duke e cilësuar këtë si “hobi”.
“Hetimet e UNPROFOR-it dhe bashkëpunimi me inteligjencën italiane çuan në identifikimin, në fillim të vitit 1994, të linjave të organizuara të transportit që sillnin këta individë në Bosnjë – përmes furgonëve, autobusëve, fluturimeve drejt Hungarisë e më pas në Serbi, madje edhe me helikopterë ushtarakë deri në Pale. Autoritetet italiane njoftuan se këto rrugë ishin ndërprerë, duke e konsideruar çështjen të mbyllur, ndërsa vëmendja ndërkombëtare mbetej e fokusuar në shumë aspekte të tjera urgjente të luftës”, deklaroi ai.
“Ky episod i errët i rrethimit të Sarajevës mbetet një dëshmi e dhimbshme e degradimit moral që shoqëroi konfliktin, duke ngritur sërish pyetje mbi përmasat e krimeve të kryera ndaj popullsisë civile”, përfundoi ai.
Rasti “Sarajevo Safari” i referohet praktikës së tmerrshme ku qytetarë të pasur të huaj paguanin për mundësinë për të qëlluar mbi civilë – përfshirë gra dhe fëmijë – gjatë rrethimit të qytetit
Të kujtojmë se Prokuroria në Milano hapi një hetim pasi gazetari lokal, Ezio Gavazzeni dorëzoi një padi ligjore lidhur me akuzat se italianë dhe të huaj të tjerë paguanin anëtarët e forcave serbo-boshnjake për të vizituar qytetin dhe për të qëlluar mbi civilët, në atë që disa e quanin “turizëm snajperësh”.
Numri i përgjithshëm i të vrarëve gjatë luftës në Bosnje dhe Hercegovinë (1992–1995) është rreth 100 mijë të vrarë.
